شاید جای تعجب است،اما در قدیم(پنجاه سال پیش به قبل) رابطه این روستاها با نقاط مهم داخلی مثل بوشهر بسیار کم بوده و فقط در حد روابط خان ها و کدخداها و مهاجرت ها . اما بالعکس این رابطه با نقاط دوردستی مثل هند ،بحرین،عربستان ،بصره ، کراچی و...مهمتر و ضروری تر بوده است! بدین سبب این رابطه بر سخن گفتن نیز تأثیر عمیقی گذاشته بوده است.لهجه تنگسیری از انعطاف پذیرترین لهجه بوده و هر گویش و زبانی را پذیرفته است. عربی،لری،انگلیسی،ترکی،فارسی،محلی،و... . مهمترین شاخصه گویش تنگسیری ادای کلمات بصورت مخفف و با حروف تند میباشد،و از این منظر لهجه ای تند وسریع محسوب میشود. هر کلمه آرام برای ورود به این گویش باید در تعداد حروف تخفیف یابد و تند شود. به این جملات توجه کنید :

دیشب کجا بودی؟(فارسی) دوش کا بی؟(تنگسیری)

چند سال داری؟(فارسی) چن سالتن؟(تنگسیری)

یا کلماتی مانند:

کجا=کا

ابر=اور

زمین=زیمی

طوفان=تیفو.

نکته جالب اینکه حرف آرامی مثل ب در میانه کلمات حذف شده و جایش را به حرف تند او میدهد : 

ابر=اور

*سبزی=سوزی

* تبر=توار

*کبوتر=کونتر

*کبک=کوگ

*انبر=امبر

گر بیشتر کاوش کنیم در میابیم حروف آرامی مثل "ب در میانه کلمات" ،جایگاهی در گویش تنگسیری ندارد. پس در این گویش فقط یک قاعده اصلی دارد : "تخفیف و تند شدن کلمات" . شخصا یکی از عوامل روان و تند بودن لهجه را محیط و خصوصا هوای گرم میدانم. از دیگر عوامل تنوع کلمات زبان مختلف در این لهجه روابط و سفرکردن مردم این دیار به کشور های عربی و حتی هند و پاکستان بوده.و دیگری وجود خارجیان در منطقه. توجه کنید: جم=جنب>پیش،نزد(عربی)

گاسلیت=نفت>(فرنگی)

ظلال=سایه گستر(عربی)

کاتخ=اب گوشت(ترکی)

طیاره=هواپیما(عربی)

زورد=نخ(؟)

لعلین=دمپایی(عربی)

کک=سرفه(فرنگی)

دومن=پایین(فرنگی)

سهک=بوی ماهی=سمک=ماهی(عربی)

 از دیگر عوامل مهاجرت و وجود طوایف گوناگون از بلاد مختلف بوده. لرها ،قطیفی ها ،دشتی ها،خارگی ها،تنبکی ها ،خنسیرها ،و ... بوده . و عامل دیگر نداشتن فرهنگ منسجم زبانی مستقل و دیرینه. شخصا به این نتیجه و تقسیم بندی گویش تنگسیری رسیده ام:

شمال (دلوار و اطرافش تا رسمتی)

وسط ( /گاهی،بوالخیر، عامری/ خورشهاب ،بنجو ،سالم اباد)

هیرو (/کری ،کلات/چاه پهن ،هدکان تا بیریکان و زیراهک

لازم به ذکر است که رستمی با وجود تشابه به بلاد جنوبی خود اما وجود کلمات پرکاربرد بلاد شمالی خود جز انها قرار دادم. این دسته بندی بیشتر بر اساس افعال بوده نه اسمها . متاسفانه امروزه به تدریج این گویش شیرین به واسطه آموزش والدین به لهجه اداری یا همان شهری که فوق العاده گویش خنکی است و وجود رسانه ها ،رنگ میبازد. در پایداری این گویش کوشا باشیم

نظرات شما عزیزان:

بچه شرق اصفهان

ساعت16:15---24 ارديبهشت 1392

سلام این زبان زبان ولاتیه که بخش عمده ای از مردم اصفهان خصوصا شرق اصفهان هنوز هم به این زبان تکلم میکنند ماهم به کجا میگیم کایا وبه سبزی سوزی وبه کبوتر کوفتر میگیم

علم

ساعت18:23---29 شهريور 1391

- [ایمیل]

با سلام خدمت نویسنده وبلاگ و همه دوستان،
این که شما درباره اش نظر می دهید نامش زبان است نه لهجه. یعنی زبان تنگسیری (بوالخیری) که همان زبان فارسی است.تمام روستا ها به یک زبان صحبت می کنند ولی با لهجه های مختلف.همانطور که آقای علی محمدی خوب فهمیده.

علی حاج قاسم

ساعت17:40---23 مرداد 1391

- [ایمیل]

با سلام

عمو لهجه مثل لهجه تنگسیری نوامه منظورم تنگسیر ساحلی نه مرکزی.چن سی بوچت بگی بابای بیا نهار بخور داره سرد میشه ها. باید اینطوری بگی ها:بچکو واسو بیو چاست بخو تا نه اندم ریت بگردم اگر نه اندی کاکات هیچ سیت نواملهپاسخ:ها والله چاسم چول مهي به كه ديد تو سيني در بيتا...

يه بنده خدا

ساعت11:46---23 مرداد 1391

سلام. لطفا در نوشتن جملات دقت فرماييد. به جملات قبل از ادامه مطلب دقت كن. يك غلط املايي دارد. خودت پيداش كن و تصحيح.
پاسخ:درود بر بنده عزيز خدا..ممنون از راهنماييت.اين مطلب رو آقاي خليلي فرستاده كه از ايشون سپاسگذاريم.ولي هر كاري كردم قابل تغيير نبود.اينم از مشكلات لوكس بلاگه ديگه

محسن

ساعت10:05---23 مرداد 1391

- [ایمیل]

اقای خلیلی محمد که نمی شناسمت.کسی منکر خوبی لهجه ی تنگسیری نیست.ولی از اونجاییکه ارتباط برقرار کردن بخشی از فرهنگ جامعه است.باید به فرهنگها احترام گذاشت تا متهم به بی فرهنگی نشویم. چه بسا دوستانی که به دانشگا هها راه یافته ولی در کنفرانس دادن در صحبت کردن با استاد با هم دوره ها دچار معضل شده اند.شما کاری به نظر این و اون نداشته باشید.موفق باشیدوسربلند
پاسخ:سلام دوست گرامي...ما اين عقيده رو نداريم كه تو دانشگاه بايد تنگسيري صحبت بشه.لهجه هر منطقه قسمتي از فرهنگ ماست كه بايد حفظ بشه.ولي هر جاي دنياكه گذرمون بيفته بايد به زبان رسمي صحبت كنيم.ولي در تنگستان بايد لهجه اصيل مردمان حفظ بشه

ali khalili.152

ساعت17:33---22 مرداد 1391

سلنجی نام ولاتین جم کردوان .
ما نمیگیم برو تی ادارات تنگسیری گپ‎ ‎بزه ،اما اونجایی که نیازی به شهری گپ زدن نیسن ،لازم نی حتما شهر بگی،باور کو با یکی بچای اقواممو گپ زتم حالیش نوای .ای چه کارین.
الان اکثر بچایی که متولد وامن با گویش شهری بزرگ وامن. چه واجبن سی دی بگو مانی یا سی بوا بوگو بابا . در ضمن تقریبا کل استان این لهجه میفهمن .زمانی که تی زندان خدمت میکردم یه کارمند خوش اخلاق و مخسره ای(مخسره از نظر کارهاش) بی به اسم ع. فقیه این همش دهاتی گپش میزه .خومم ها .یادش بخیر

سلنج

ساعت14:15---22 مرداد 1391

دوستان عزیز هویت و اصالت با فرهنگ به یک معنی نیست گرچه مشترکاتی دارند، یک سؤال دارم ؛ آیا وقتی وارد محیطی متفاوت شدی و با لهجه ولاتی صحبت کردی و مخاطب متوجه نشد پس شما اصالت داری و مخاطب شما اصالت ندارد و شما اصرار داری که با لهجه ولاتی گپ بزنی پس فرق همه این مباحث را بدانیم و گردنبند اصالت را به گردن این مباحث نیاویزیم . موضوع متفاوت است جانم ، متفاوت.
پاسخ:درود بر سلنج عزيز...ما هم عقيده داريم نيازي نيست همه جا از گويش محلي خويش استفاده كنيم ولي گمانم شما هم در حفظ فرهنگ و ارزش هاي منطقه مان با ما هم نظر باشيد.تشكر از حضور سبزتون

خلیلی

ساعت21:01---21 مرداد 1391

اقا محمد ، بی زحمت پست مرا ویرایش کن و این آدرس را جای آدرس قبلی بذار
www.dekaleshekaste.lxb.ir

خلیلی

ساعت19:43---21 مرداد 1391

با اینکه لینک شما در وب بنده ثبت شده اما وبلاگتان لینک مرا پس میزند.
پاسخ:درود بر خليلي عزيز...وبلاگ شما روثبت كردم

خلیلی

ساعت17:07---21 مرداد 1391

به وبلاگ ما هم سری بزنید ‏‎)‎ادرس صحیح)‎

www.dekaleshek.lxb.ir
پاسخ:سلام بر شما دوست عزيز...حتما سر ميزنيم باعث افتخار ماست.

J

ساعت15:42---21 مرداد 1391

درود،من به عنوان يک بوالخيرى وتنگسيرافتخارميکنم به لهجه اى که دارم اتفاقاخيلى لهجهء شيرين وريشه اى ميباشدهرکلمه ازلهجه تنگسيرى ريشه واساس بنيادى دارد،دستودردنکو ازمطلب کشنگتو
پاسخ:درود بر شما با اين عقيده و طرز فكر.ممنون از حضور سبزتون

ali khalili.152

ساعت14:43---21 مرداد 1391

فیچوک کلمه ای بدون معنا که در۱۳۸۲ اختراع وای و درسال ۱۳۸۴ اقدام به انتشار آن گرفتم حالا فهمیت حامد ؟

حامدخليلي

ساعت14:24---21 مرداد 1391

زبان ما نكه بي كلاسنا اخه بعضي جاها فارسي مي طلبه مثلا يام وامي3سال پيش باعومري هاميرفتيم مشهد داخل شيرازرفتن از يه مغازه اب معدني بخرن گفتشو خالو اومعدني هستن يانه مردك انگاري جندش زه بي چهارچشي سيل ماشكه گفتش ولا معدنيش تنا فهميم

حامدخليلي

ساعت11:40---21 مرداد 1391

ولي مواخرنهمفهمي فيچوك عربي هن تركي هن تنگسيري وشايد فرانسوي جوابش فقط اقي خليلي مي فهمه

محمد خليلي

ساعت10:53---21 مرداد 1391

منم كاملا با اقاي محمدي موافقم.زبون تنگسيري خودمون هيچ كم و كسري نداره و هر جا كه بتونم و طرف كمي از زبون بوشهري سر در بياره به زبون خومون حرف ميزنم.كسي كه تا گذرش به يه شهري افتاد و زبون و فرهنگ خودشو فراموش كرد به نظرم بايد به اصالتش شك كرد....دقيقا اين ادم ها فقر فكري رو معني ميكنند.جالب بود اقاي خليلي

علی محمدی

ساعت9:57---21 مرداد 1391

درود. حرف دلمان زدی محمد جان. باید یه فاکتورهایی داشته باشیم برای خودمان. در مورد قسمت آخر که گفتی زبانمان توسط برخی مردم ناآگاهانه دارد ازبین میرود برعکس که فکر میکنند بی کلاس است تنگسیری گپ زدن اتفاقا بقول خمون مال بی فرهنگیشونه

نام :

آدرس ایمیل:

وب سایت/بلاگ :

متن پیام:

نظر خصوصی

 کد را وارد نمایید:

 

 

 

عکس شما

آپلود عکس دلخواه: